Root of the Matter

Gal Leshem, Yael Meiri, Ronit Mirsky, Rotem Bides
Curator: Dr. Yarden Stern
Opening: Friday, July 25th, 2025

جذر المسألة

جال ليشم، ياعيل ميري، رونيت ميرسكي، روتيم بيدز
القيّمة: ياردين شتيرن
الافتتاح: يوم الجمعة، 25 تموز 2025

שורש העניין

גל לשם, יעל מאירי, רונית מירסקי, רותם בידס
אוצר: ד”ר ירדן שטרן
פתיחה: יום שישי, 25 ביולי, 2025

Root of the Matter
Curator: Dr. Yarden Stern

How does local flora testify to the past and future of the population that lives in its environment? What are the ways that we trace our sense of belonging and ownership deep down, below the surface of the earth?

The exhibition Root of the Matter focuses on the symbolic and political roles of trees, flowers, and plants in the works of four artists exploring territorial claims through nature. These artists read nature not as a passive or decorative aspect of landscape and territory, but as an active agent in the discourse on belonging, memory, and identity. Root of the Matter positions vegetation as both witness and participant in the struggles over territory, history, and narrative in the cultural, historical, and political mosaic of Israel and beyond. Each artist approaches a different active material, located on a different plot or piece of land, with a unique artistic technique and approach. The results presented in the exhibition demonstrate how the boundaries between nature and man intersect and blur through in manners ongoing, transformative, and profound.

As visitors enter the building of the gallery, they are greeted by a vitrine featuring works by Yael Meiri and Ronit Mirsky, a collaboration which comes to represent the life course of an olive tree. Yael Meiri presents a large photograph of a budding olive tree plant, hanging from the ceiling of the vitrine. The photograph is cut in half and glued to fragments of drywall, a violent action that hints at the meaning behind the image. The olive tree has multiple resonances: it is a symbol of the Palestinian struggle, expressing both the connection to the earth, the land and the nation, and at the same time it is also a source of income and national pride. The olive also carries a special meaning in Judaism, especially the olive branch, symbolizing peace and fraternity. In Meiri’s photograph, the tree stands isolated against a white background, cutting it off from the local soil; it remains uprooted, torn apart, and without a place. Without soil to assimilate into, the budding plant faces the threat of death, and yet, it seems vital and eager to live, awaiting a place of its own.

Below the photograph, Mirsky’s work stands on a pedestal made of metal wall brackets, created by Meiri, that was sourced from the same drywall used for their photograph. A few days after the massive fires that scorched thousands of dunams in the Jerusalem hills and surrounding areas on Independence Day 2025, Mirsky set out to the Yad LaShirion area. There, studded with dozens of sinkholes, marking a presence in the ground that no longer existed, she found a memorial site shrouded in ash and charcoal. The fire marked another dramatic escalation in a period of extraordinary loss, and created a sense that nature and the environment were responding to the political and economic conditions that were eroding Israeli existence. In her search, Mirsky found evidence: a black, charred trunk of an olive tree. Mirsky gives the trunk she rescued from the inferno a new life through Kintsugi – a Japanese art of healing and repairing broken pottery. In this technique, the broken vessel is fixed using varnish and gold powder, as the repair does not seek to deny or hide imperfection, but rather embraces it and emphasizes the beauty inherent in the flaw. Mirsky gives the charred olive tree trunk a new life using these golden lines, although not as a living tree bearing fruit, but as a symbolic object that tries to heal the fracture and restore a promise without denying the pain of this current moment.

Rotem Bides’ art focuses on the study of collective and personal memory. In this exhibition, she presents prints of tree stumps from the Ravensbrück camp, the largest concentration camp for women (which eventually became an extermination camp) in Germany. Bides attempts to find evidence of historical atrocities through their violent impact on natural elements in the surrounding environment. After completing her master’s degree in Holocaust studies at the University of Haifa, Biedes began traveling to Ravensbrück with a clear research question: Does violence on the scale of crimes against humanity, leave traces that can be seen on and in living objects that witnessed the event? Using the print technique of rubbing, Bides places paint-covered paper on a tree stump and delicately copies its unique texture in a delicate and detailed print. At a closer look, the works begin to look like abstract maps that lead nowhere, a painful reminder of the tree stumps’ location in the heart of an extermination camp. In various colors and sizes, Bides’ work ranges from experimental research samples that seek to document human’s impact on ecologies to detailed, fictional maps that follow paths into the depths of human violence.

Yael Meiri’s work (also presented in the building’s entrance) often deals with Israeli border landscapes through the queer body – positioning queerness as an element that challenges social, political, and cultural boundaries. On a visit to Ben-Gurion Airport, Meiri entered public restrooms where they documented giant reproductions of Israeli flowers that decorate the space. The experience of crossing the border at the airport, as well as using gendered restrooms, can be anxiety-provoking experiences for queer subjects whose gender expression may not match the gender they were assigned at birth. Meiri transforms this anxiety into privilege and documents the restrooms used by both sexes when they are empty of people, exposing how these spaces are full of meaning. In the photograph of Almond (in the men's), two urinals are captured by the camera lens next to a huge wall photograph of a flowering almond tree, while Bauhinia (in the women's), displays a blooming orchid tree next to a closed door of a toilet stall. A brief study reveals that the almond tree was brought to Israel and underwent a process of naturalization, and similarly, the orchid also underwent a process of domestication after being imported from Southeast Asia. The placement of the flowers in public restrooms, a place that marks a supposedly "natural" gender-binary division, raises questions of belonging and citizenship, precisely in the tense border area of the airport. In the work Beyond the Border, a red bamboo plant, also known as the "red cotton tree," fills the frame with branches bursting with flowers. A closer look reveals the reflection of the neon light illuminating the toilet, and reveals the artificial, shiny surface covering the bamboo photograph. Through the lens of the camera, an arbitrary and seemingly neutral design decision takes on a deep intention. Meiri’s documentation raise questions about what is natural and what is artificial, as well as who and what is chosen to represent Israel.

Artist Gal Leshem creates from a research-based and site-specific approach, often dealing with heritage sites, objects and plants intertwined with myths, memory and folklore. In her video work Sith Hadra: A Tale of the Green Saint, Leshem presents the story of a holy tree in the Carmel Mountains. The oak tree, sacred to the local Druze community, has been at the center of a land dispute between the community and the Nature and Parks Authority for many years. Framed as a series of poignant questions, the story of the tree serves as a gateway to reflections on the creation of myths and narratives aroun, belonging and assimilation. Alongside the video, Leshem presents six delicate paper works, which she created using ancient recipes, "grandmother's remedies" for a variety of ailments (from stomachaches and menstruation to muscle pain and skin allergies) brewed from various medicinal plants such as nettle, daisy, dandelion, and more. For years, Leshem collected recipes from old books, friends and colleagues from different cultures and histories, passed down by word of mouth. Out of a desire to engage deeply with materiality itself while moving away from constructed imagery, Leshem began to prepare and brew the various recipes. In order to fully exploit and extract the material, she decided to create delicate papers from the plant residue that represent the unique properties of ancient and traditional knowledge. The papers create an imagined topography that is reminiscent of the phases of the moon that change throughout the month. Leshem’s work demonstrates medicinal plant’s spectacular versatility: not only to soothe pain but to form and coalesce into new substances, long after their "use" has ended.

Interdisciplinary artist Ronit Mirsky (also presented in the building’s entrance) deals with the gap between the abstract idea of memory and its actual translation into materiality, as she presents video work, drawing and installation related to the massive fire that took place in the Jerusalem hills and the surrounding areas on Independence Day in May 2025. Some saw the fires that took over the Jerusalem hills as a metaphysical reflection of what was happening within the country, during a bloody war and in the midst of internal divisions that seemed too deep to be healed. Mirsky, who wrote her doctoral thesis on memorial sites, felt an urge to go to the Yad LaShiryon site in Latrun, which was at the heart of the fire area. The video work Hollow documents Mirsky's walk in the area of the memorial site. The loud ringing of the bells of the Trappist Monastery, located across Yad LaShiryon, creates a fateful atmosphere and a sense imminent doom. Mirsky documents sinkholes created in the ground, ashy pits that until recently housed lush, healthy olive trees. As she wanders through the area, she collects evidence, branches and trunks that managed to survive the consuming inferno.

In the gallery, as in the building’s entrance, Mirsky uses the Japanese art of Kintsugi to create healing amidst the fire and the ongoing war. The delicate golden lines that adorn the hanging branches give these burned objects new life. Mirsky’s use of this technique is done out of the hope of restoration and recovery, not only for the charred tree but also for a fractured, grieving society. The third work presented in the exhibition is a giant drawing of an olive tree. If the video showed the sinkholes created by the fire, and the installation displayed the charred remains, then the drawing work presents something between reality and fiction – a tree that existed, or perhaps, the tree that will grow after the remedial process. The drawing is an engraving on silver cardboard, which serves as a mirror to an uncertain future, drawing the figure of the viewer into the work as a vague and abstract form.

جذر المسألة
القيّم : ياردين شتيرن

كيف تشهد النباتات المحلية على ماضي ومستقبل السكان الذين يعيشون في محيطها؟ هل يمكن تتبع الانتماء والملكية تحديداً تحت سطح الأرض، في عمق جذورنا؟ يركز معرض "جذر المسألة" على الأدوار الرمزية والسياسية للأشجار والزهور والنباتات البرية في أعمال أربع فنانات يستكشفن المطالبات الإقليمية من خلال الطبيعة. تقدم الفنانات المشاركات في المعرض قراءة جديدة للطبيعة، ليس كجانب سلبي أو زخرفي للمناظر الطبيعية والأرض، بل كعامل نشط في خطاب الانتماء والذاكرة والهوية. يضع "جذر المسألة" النباتات كشاهد ومشارك في الصراعات على الأراضي والتاريخ والسرد في الفسيفساء الثقافية والتاريخية والسياسية لإسرائيل وما وراءها. تتعامل كل فنانة مع مادة نشطة مختلفة، وقطعة أرض مختلفة، بتقنية ونهج فني فريد، وتوضح النتائج المعروضة في المعرض كيف تستمر الحدود بين الطبيعة والإنسان في التداخل والتشويش من خلال تأثير عميق وتحويلي.

في طابق المدخل، تستقبل الزوار واجهة عرض تضم أعمال ياعيل مئيري ورونيت ميرسكي، والتي تتناول طرفي دورة حياة شجرة الزيتون. تعرض ياعيل مئيري صورة كبيرة لشتلة زيتون معلقة من سقف الواجهة. الصورة مقسومة إلى نصفين وملصقة على شظايا جدار من الجبس، وهو عمل عنيف يلمح إلى المعنى الكامن وراء الصورة. شجرة الزيتون هي رمز النضال الفلسطيني، تعبر عن الارتباط بالأرض، بالمكان والأمة، وفي الوقت نفسه هي مصدر دخل وفخر وطني. يحمل الزيت أيضاً أهمية خاصة في اليهودية، وخاصة غصن الزيتون، الذي يرمز إلى السلام والأخوة. في صورة مئيري، تقف الشتلة معزولة على خلفية بيضاء، تفصلها عن التربة المحلية؛ مقتلعة، منفصلة، وبلا مكان. بدون تربة لتنغرس فيها، تواجه الشتلة خطر الموت، ومع ذلك، تبدو حيوية ومليئة بالحياة، تنتظر أن تجد قطعة أرض خاصة بها. تحت الصورة، يقف عمل ميرسكي على قاعدة أنشأتها مئيري من دعامات جدار الجبس – نفس الجدار الذي يحمل الصورة المعلقة. بعد أيام قليلة من الحرائق الهائلة التي اجتاحت آلاف الدونمات في جبال القدس والمناطق المحيطة بها في يوم الاستقلال 2025، ذهبت ميرسكي للبحث في منطقة "ياد لاشيريون". وجدت موقع النصب التذكاري والذاكرة مغطى بالرماد والفحم ومنقطاً بالبالوعات، التي دلت في الأرض على وجود لم يعد موجوداً. شكل الحريق ذروة جديدة في فترة خسارة غير عادية، وخلق شعوراً بأن الطبيعة والبيئة تتفاعلان مع الظروف السياسية التي تقوض الوجود الإسرائيلي. في بحثها، وجدت ميرسكي دليلاً: جذع شجرة زيتون أسود ومتفحم. تمنح ميرسكي للجذع الذي أنقذته من الجحيم حياة جديدة باستخدام فن الكينتسوجي – وهو فن ياباني لترميم وإصلاح الأواني الفخارية المكسورة. في هذه التقنية، يتم إصلاح الوعاء المكسور باستخدام ورنيش ومسحوق ذهب، في إصلاح لا يسعى إلى إنكار أو إخفاء النقص، بل يحتضنه ويبرز الجمال الكامن في العيب. قد يلتئم الكسر ولكن لا يتم إخفاؤه، ويتم العثور على دورة حياة أخرى للشيء. تمنح ميرسكي جذع شجرة الزيتون المحترق حياة جديدة من خلال الخطوط الذهبية، ليس كشجرة حية تحمل الفاكهة، بل كشيء رمزي لا ينكر ألم الفترة بل يحاول حتى إصلاح الكسر، كنوع من الوعد بالتعافي.

روتم بيدس – فنانة تشكيلية تركز على دراسة الذاكرة الجماعية والشخصية – تعرض في المعرض مطبوعات لجذوع أشجار من معسكر رافنسبروك (Ravensbrück)، وهو أكبر معسكر اعتقال للنساء (الذي تحول إلى معسكر إبادة) في ألمانيا. تحاول بيدس العثور على دليل لسرد تاريخي للفظائع من خلال تأثير العنف تحديداً على العناصر الطبيعية في بيئتها. بعد إكمال درجة الماجستير في دراسات الهولوكوست في جامعة حيفا، بدأت بيدس السفر إلى رافنسبروك بسؤال بحثي واضح: هل تترك أعمال العنف بحجم الجرائم ضد الإنسانية آثاراً يمكن رؤيتها في الكائنات الحية التي شهدت الحدث؟ تستخدم تقنية الفروتاج أو المسح، حيث تضع ورقة مغطاة بالطلاء على جذع شجرة وتنسخ بلطف نسيجها الفريد في طباعة دقيقة ومليئة بالتفاصيل. من المعروف أن حلقات الشجرة تدل على عمرها بينما سمكها يدل على موسم جاف أو ممطر، ولكن هل يمكن العثور على أدلة مماثلة لتأثير البشرية – أو بتعبير أدق، الفظائع التي ارتكبتها – على الطبيعة؟ عند الفحص الدقيق، تثير المطبوعات خرائط تجريدية لا تؤدي إلى أي مكان، تذكيراً مؤلماً بموقع الجذوع في قلب معسكر إبادة. وهكذا، تتراوح المطبوعات الدقيقة التي تنشئها بيدس بألوان مختلفة بين عينات بحث تجريبية تسعى لتوثيق تأثير الإنسان على مادية الطبيعة وخرائط مفصلة ولكن خيالية، تدعو المشاهدين لتتبع المسارات والطرق إلى أعماق الطبيعة.1

ياعيل مئيري، مصورة تجمع بين التصوير الفوتوغرافي وفن التركيب الخاص بالموقع، تركز في المعرض على أعمال تتناول المناظر الطبيعية الحدودية الإسرائيلية والجسد الكويري، كعنصر يتحدى الحدود الاجتماعية والسياسية والثقافية. خلال زيارة إلى مطار بن غوريون، وثقت مائيري نسخاً عملاقة من زهور إسرائيل في الحمامات العامة. يمكن أن تكون تجربة عبور الحدود في المطار، وكذلك استخدام الحمامات، تجارب مثيرة للقلق للأشخاص الكويريين الذين لا يتطابق مظهرهم الجندري مع الجنس الذي وُلدوا به. تحول مئيري هذا القلق إلى امتياز وتوثق غرف الحمامات المحايدة جندرياً عندما تكون خالية من الأشخاص، ولكنها مليئة بالمعنى. في صورة "شكديا" (عند الرجال)، يتم التقاط مبولتين بعدسة الكاميرا بجانب صورة جدارية عملاقة لشجرة اللوز المزهرة، بينما في "بوهينيا" (عند النساء)، تعرض شجرة الأوركيد المزهرة بجانب باب مرحاض مغلق. يكشف بحث قصير أن شجرة اللوز تم استيرادها إلى البلاد وخضعت لعملية تأقلم، وبالمثل، خضعت الأوركيد أيضاً لعملية تدجين بعد استيرادها من جنوب شرق آسيا. يثير وضع الزهور في
الحمامات العامة، وهو مكان يشير إلى تقسيم جندري ثنائي "طبيعي" ظاهرياً، أسئلة حول الانتماء والمواطنة، تحديداً في منطقة الحدود المتوترة بالمطار. في عمل "ما وراء الحدود"، يملأ نبات البامبو/البامبو الأحمر، المعروف أيضاً باسم "شجرة القطن الأحمر"، الإطار بأغصان مليئة بالزهور. يكشف الفحص الدقيق انعكاس ضوء النيون الذي يضيء الحمامات، ويكشف السطح الاصطناعي واللامع الذي يغطي صورة البامبو/البامبو. من خلال عدسة الكاميرا، يتخذ قرار تصميمي تعسفي ويبدو محايداً معنى عميقاً ومقصوداً. يكشف توثيق مئيري طبقات من الأيديولوجيا، والتي تثير أسئلة حول ما هو طبيعي وما هو اصطناعي، وكذلك من يتم اختياره لتمثيل إسرائيل بفخر ومن يجب أن يخشى العين الفاحصة؟

الفنانة جال ليشم تبدع من خلال نهج بحثي ومكاني، وغالباً ما تتناول مواقع التراث والأشياء والنباتات المتشابكة مع الأساطير والذاكرة والفولكلور. في عملها الفني بالفيديو "ست خضرا: القديسة الخضراء"، تقدم ليشم قصة شجرة مقدسة في جبال الكرمل. شجرة البلوط، المقدسة للمجتمع الدرزي المحلي، ظلت لسنوات عديدة في قلب نزاع على الأراضي بين المجتمع وسلطة الطبيعة والحدائق الإسرائيلية. تُستخدم قصة الشجرة في العمل كبوابة للتأملات حول خلق الأساطير والسرديات، والانتماء والاندماج، مع محاولة فهم مدى عمق جذورنا؟ تثير ليشم أسئلة حادة وتساؤلات تتطلب منا التفكير في الدور النشط للطبيعة في النزاعات والمطالبات الإقليمية. إلى جانب عمل الفيديو، تعرض ليشم ستة أعمال ورقية دقيقة، صنعتها باستخدام وصفات قديمة، "علاجات الجدات" لمجموعة متنوعة من الأمراض (من آلام البطن والدورة الشهرية إلى آلام العضلات وحساسية الجلد) التي تم تحضيرها من نباتات طبية مختلفة مثل القراص، الأقحوان، الهندباء، وغيرها. لسنوات، جمعت ليشم وصفات من كتب قديمة، ومن معارف وأصدقاء من ثقافات مختلفة، وتواريخ تنتقل شفهياً. رغبةً في الاقتراب من المادة نفسها والابتعاد عن الصورة، بدأت في تحضير الوصفات المختلفة. بعد نقع النباتات، لاستخلاص المادة بالكامل، قررت إنتاج أوراق دقيقة من النباتات تمثل الخصائص الفريدة للمعرفة القديمة والتقليدية. تخلق الأوراق تضاريس متخيلة تشبه أطوار القمر المتغيرة على مدار الشهر. توضح ليشم القدرة المتعددة الأوجه المذهلة للنباتات الطبية ليس فقط على تخفيف الألم ولكن أيضاً على التكون والاندماج لتصبح مادة جديدة، حتى بعد انتهاء "استخدامها".1

تتناول الفنانة متعددة التخصصات رونيت ميرسكي الفجوة بين الفكرة المجردة للذاكرة وترجمتها المادية الملموسة. في المعرض، تعرض أعمالاً مرتبطة بالحريق الهائل الذي وقع في جبال القدس في يوم الاستقلال 2025، وتشمل عملاً بالفيديو، ورسماً، ومنشأة. كان هناك من رأى في الحرائق، التي اجتاحت جبال القدس، نوعاً من الانعكاس الميتافيزيقي لما يحدث في البلاد، خلال حرب دامية وفي خضم انقسام داخلي بدا عميقاً جداً لدرجة يصعب معها الشفاء. ميرسكي، التي كتبت أطروحة الدكتوراه الخاصة بها حول مواقع النصب التذكارية، شعرت بدافع للذهاب إلى موقع "ياد لاشيريون" في اللطرون، الذي يقع في قلب منطقة الحرائق. يوثق عملها الفني بالفيديو "شتاكنيم" مسيرة ميرسكي في منطقة موقع النصب التذكاري. يخلق الرنين القوي لأجراس كنيسة دير اللطرون المقابل في العمل جواً مصيرياً وشعوراً بيوم القيامة. توثق ميرسكي بالوعات تكونت في الأرض، وحفراً متفحمة كانت حتى وقت قريب تضم أشجار زيتون باسقة ومورقة. في تجوالها في منطقة الحريق، جمعت أدلة، وأغصاناً، وجذوعاً تمكنت من النجاة من الجحيم المدمر. هنا أيضاً استخدمت فن الكينتسوجي الياباني لإحداث إصلاح في الكسر الكبير – بعد الحريق ولكن أيضاً بعد الحرب المستمرة. تمنح الخطوط الذهبية الدقيقة التي تزين الأغصان المعلقة في المعرض حياة جديدة للعناصر المحترقة. يأتي استخدام ميرسكي لهذه التقنية من أمل في إعادة التأهيل والإصلاح، ليس فقط للغصن المحترق ولكن أيضاً للمجتمع الممزق والحزين. العمل الثالث الذي تقدمه في المعرض هو رسم عملاق لشجرة زيتون. إذا كان الفيديو قد أظهر البالوعات التي تكونت نتيجة للحريق، والمنشآت قد أظهرت البقايا المتفحمة، فإن عمل الرسم يقدم شيئاً بين الواقع والخيال – شجرة كانت موجودة، أو ربما، الشجرة التي ستنمو بعد عملية الإصلاح. يتم الرسم عن طريق النقش على ورق مقوى فضي، والذي يعمل كمرآة غير موثوقة لمستقبل غير واضح، وبشكل لا مفر منه، يعكس أيضاً صورة المشاهد بشكل غامض ومجرد. تجربة مشاهدة الرسم ليست سهلة لأنه مبني من خطوط دقيقة تظهر – وتختفي – على سطح عاكس للضوء، مما يتطلب من المشاهد البحث عن زاوية صحيحة، للبحث عن وجهة نظر تكشف له الرسم بكامل فخامته.1

שורש העניין
אוצר: ד״ר ירדן שטרן

כיצד מעידה צמחייה מקומית על עברה ועתידה של האוכלוסייה שחיה בסביבתה? האם אפשר להתחקות אחר שייכות ובעלות דווקא מתחת לפני האדמה, בעומק השורשים שלנו? התערוכה שורש העניין מתמקדת בתפקידים הסמליים והפוליטיים של עצים, פרחים וצמחי בר ביצירות של ארבע אמנ.יות החוקרות תביעות טריטוריאליות באמצעות הטבע. האמנ.יות המשתתפות בתערוכה מציעות קריאה מחודשת בטבע, לא כהיבט פסיבי או קישוטי של הנוף והשטח, אלא כסוכן פעיל בשיח על שייכות, זיכרון וזהות. שורש העניין מציבה את הצמחייה כעדה וכמשתתפת במאבקים על טריטוריה, היסטוריה ונרטיב בפסיפס התרבותי, ההיסטורי והפוליטי של ישראל ומעבר לה. כל אמנ.ית ניגש.ת לחומר פעיל אחר, לחלקה או פיסת אדמה שונה, עם טכניקה וגישה אמנותית ייחודית, והתוצאות המוצגות בתערוכה מדגימות כיצד הגבולות בין טבע והאדם ממשיכים להיחצות
ולהיטשטש דרך השפעה מעמיקה וטרנספורמטיבית.1

בקומת הכניסה מקבלת את פני המבקרים ויטרינה ובה עבודותיהן.ם של יעל מאירי ורונית מירסקי, הנוגעות בשני קצוות במהלך החיים של עץ זית. יעל מאירי מציג.ה צילום גדול של שתיל עץ זית תלוי מתקרת הוויטרינה. הצילום חצוי לשניים ומודבק לשברי קיר גבס, פעולה אלימה המרמזת למשמעות העומדת מאחורי הדימוי. עץ הזית הוא סמל המאבק הפלסטיני, המבטא את הקשר אל הקרקע, אל המקום והלאום ובאותו הזמן הוא גם מקור הכנסה וגאווה לאומית. הזית נושא משמעות מיוחדת גם ביהדות, בעיקר ענף עץ הזית, המסמל שלום ואחווה. בצילום של מאירי, שתיל העץ עומד מבודד על רקע לבן, המנתק אותו מן האדמה המקומית; עקור, תלוש וחסר מקום. ללא אדמה להיטמע בתוכה, השתיל ניצב בפני סכנת מוות ועם זאת, הוא נראה חיוני וחפץ חיים, מחכה למצוא חלקה משלו. מתחת לצילום, עבודתה של מירסקי ניצבת על פדסטל שיצר.ה מאירי מתומכות קיר הגבס – אותו הקיר שמחזיק את הצילום התלוי. מספר ימים לאחר שריפות הענק שחרכו אלפי דונמים בהרי ירושלים והסביבה ביום העצמאות 2025, יצאה מירסקי לחיפוש באזור יד לשריון. היא מצאה את אתר ההנצחה והזיכרון עטוף אפר ופחם ומשובץ בולענים, שסימנו באדמה נוכחות שאיננה עוד. השריפה סימנה שיא חדש בתקופה של אובדן בלתי רגיל, ויצרה תחושה שהטבע והסביבה מגיבים לתנאים המדיניים והפוליטיים המכרסמים בקיום הישראלי. בחיפושה מצאה מירסקי ראיה: גזע עץ זית שחור ומפוחם. מירסקי נותנת לגזע שחילצה מן התופת חיים חדשים באמצעות קינצוגי – אומנות יפנית של ריפוי ותיקון כלי חרס שבורים. בטכניקה זו, הכלי השבור מאוחה באמצעות לכה ואבקת זהב, בתיקון שאינו מבקש להכחיש או להסתיר את חוסר השלמות, אלא מאמץ אותו ומדגיש את היופי הגלום בפגם. השבר אולי נרפא אך לא מוסווה ומחזור חיים נוסף נמצא עבור האובייקט. מירסקי מעניקה לגזע עץ הזית החרוך חיים חדשים באמצעות קווי הזהב, אמנם לא בתור עץ חי הנושא פרי, אלא כאובייקט סימלי שלא מכחיש את כאב התקופה ואף מנסה לאחות את השבר, כמעין הבטחה לשיקום.1

רותם בידס היא אמנית פלסטית המתמקדת בחקר הזיכרון הקולקטיבי והאישי – מציגה בתערוכה הדפסים של גדמי עצים ממחנה ראוונסבריק (Ravensbrück), מחנה הריכוז לנשים (שהפך למחנה השמדה) הגדול ביותר בגרמניה. בידס מנסה למצוא עדות לנרטיב היסטורי של זוועות דרך השפעת האלימות דווקא על האלמנטים טבעיים בסביבתה. לאחר סיום התואר השני שלה בלימודי שואה באוניברסיטת חיפה, החלה בידס לנסוע לראוונסבריק עם שאלת מחקר מובהקת: האם מקרי אלימות בסדר גודל של פשעים נגד האנושות מותירים עקבות שאפשר לראות באובייקטים חיים שהיו עדים לאירוע? היא עושה שימוש בטכניקת פרוטאז' או rubbing, שבה היא מניחה נייר מכוסה צבע על גדם עץ ובעדינות מעתיקה את הטקסטורה הייחודית שלו בהדפס עדין ומלא פרטים. ידוע כי טבעות העץ מעידות על גילו ואילו עוביין מעיד על עונה שחונה או גשומה, אולם האם אפשר למצוא עדויות דומות להשפעת האנושות – או ליתר דיוק, לזוועות שביצעה – על הטבע? במבט נוסף, ההדפסים מעלים על הדעת מפות מופשטות שמובילות לשום מקום, תזכורת כואבת למיקומם של הגדמים בליבו של מחנה השמדה. כך, ההדפסים העדינים שיוצרת בידס בצבעים שונים נעים בין דגימות מחקר ניסיוני שמבקש לתעד את השפעת האדם על חומריותו של הטבע למפות מפורטות אך בדיוניות, המזמינות את הצופים לעקוב אחר שבילים ומסלולים לתוך נבכי הטבע.1

יעל מאירי, צלם.ת המשלב.ת צילום ואמנות מיצב תלויית־מיקום, מתמקד.ת בתערוכה בעבודות שעוסקות בנופי גבול ישראליים ובגוף הקווירי, כאלמנט המאתגר גבולות חברתיים, פוליטיים ותרבותיים. בביקור בנמל התעופה בן־גוריון, פקד.ה מאירי שירותים ציבוריים שבהם תיעד.ה רפרודוקציות ענק של פרחי ישראל. חוויית חציית הגבול בשדה התעופה וכן השימוש בשירותים, יכולות להיות חוויות מעוררות חרדה לסובייקטים קווירים שהופעתם המגדרית אינה תואמת את המגדר שאליו שויכו בלידתם. מאירי הופכ.ת חרדה זו לפריווילגיה ומתעד.ת את חדרי השירותים המשמשים את שני המינים כאשר הם ריקים מאדם, אך מלאים במשמעות. בצילום שקדיה (אצל הגברים), שתי משתנות נתפסות בעדשת המצלמה לצד צילום קיר ענק של עץ השקדיה הפורח ואילו בוהיניה (אצל הנשים), מציג את עץ הסחלב המלבלב לצד דלת סגורה של תא שירותים. מחקר קצר חושף כי השקדיה יובאה ארצה ועברה תהליך של התאזרחות ובדומה לה, גם הסחלב עבר תהליך תירבות לאחר שיובא מדרום מזרח אסיה. הצבתם של הפרחים בחדרי שירותים ציבוריים, מקום המסמן חלוקה מגדרית־בינארית "טבעית" כביכול, מעלה שאלות של שייכות ואזרחות, דווקא באזור הגבול המתוח של שדה התעופה. בעבודה מעבר לגבול צמח במבו האדום, הידוע גם בכינויו ״עץ הכותנה האדום״, ממלא את הפריים בענפים עתירי פרחים. מבט מקרוב מגלה את השתקפות נורת הניאון המאירה את השירותים, וחושף את המשטח המלאכותי והמבריק המכסה את צילום הבמבו. מבעד לעדשת המצלמה, החלטה עיצובית שרירותית וכביכול ניטרלית מקבלת משמעות עמוקה ומכוונת. התיעוד של מאירי חושף שכבות של אידיאולוגיה, שמעלות את השאלות מהו הטבעי ומהו המלאכותי כמו גם מי נבחר לייצג את ישראל בגאון ומי צריך לחשוש מעינה הבוחנת?1
האמנית גל לשם יוצרת מתוך גישה מחקרית ותלויית־מקום, ולעיתים קרובות עוסקת באתרי מורשת, חפצים וצמחים השזורים במיתוסים, זיכרון ופולקלור. בעבודת הווידאו שלה סת׳ חדרה: הקדושה הירוקה מציגה לשם 2את סיפורו של עץ קדוש בהרי הכרמל. עץ האלון, הקדוש לקהילה הדרוזית המקומית, עמד במשך שנים רבות במרכזו של סכסוך קרקעות בין הקהילה לרשות הטבע והגנים. סיפורו של העץ משמש ביצירה כשער להרהורים על יצירת מיתוסים ונרטיבים, שייכות והיטמעות, תוך כדי ניסיון להבין עד כמה עמוקים השורשים שלנו? לשם מציפה שאלות נוקבות ותהיות הדורשות מאיתנו לחשוב על תפקידו הפעיל של הטבע בסכסוכים ותביעות טריטוריאליים. לצד עבודת הווידאו, מציגה לשם שש עבודות נייר עדינות, שאותן יצרה באמצעות מתכונים עתיקים, "תרופות סבתא" למגוון תחלואים (מכאבי בטן ומחזור לכאבי שרירים ואלרגיות בעור) שנרקחו מצמחי מרפא שונים כגון סרפד, חיננית, שן הארי ועוד. במשך שנים אספה לשם מתכונים מספרים ישנים, ממכרים ומכרות מתרבויות שונות, היסטוריות שעוברות מפה לאוזן. מתוך רצון לגשת לחומר עצמו ולהתרחק מן הדימוי, החלה להכין את המתכונים השונים. לאחר שחלטה את הצמחים, על מנת למצות את החומר עד תום, החליטה לייצר מן הצמחים ניירות עדינים המייצגים את הסגולות הייחודיות של הידע העתיק והמסורתי. הניירות יוצרים טופוגרפיה מדומיינת שמזכירה את מופעי הירח המשתנה לאורך החודש. לשם מדגימה את היכולת הרב־גונית המרהיבה של צמחי המרפא לא רק להרגיע מכאוב אלא גם להתהוות ולהתלכד לכדי חומר חדש, גם אחרי שה״שימוש״ בהם הסתיים.1

האמנית הבינתחומית רונית מירסקי עוסקת בפער שבין הרעיון המופשט של זיכרון לבין תרגומו הממשי בחומר. בתערוכה היא מציגה עבודות שנקשרות לשריפת הענק שהתחוללה בהרי ירושלים ביום העצמאות 2025, וכוללות עבודת וידאו, רישום ומיצב. היו מי שראו בשריפות, שהשתלטו על הרי ירושלים, מעין שיקוף מטאפיזי של המתרחש במדינה, במהלך מלחמה עקובה מדם ובעיצומו של פילוג פנימי שנראה עמוק מדי לאיחוי. מירסקי, שכתבה את עבודת הדוקטורט שלה על אודות אתרי הנצחה, הרגישה דחף ללכת לאתר יד לשריון בלטרון, שנמצא בלב אזור השריפות. עבודת הווידאו שתקנים מתעדת את צעידתה של מירסקי באזור אתר ההנצחה. הצלצול החזק של פעמוני כנסיית מנזר השתקנים שנמצא ממול יוצר בעבודה אווירה הרת גורל ותחושת יום הדין. מירסקי מתעדת בולענים שנוצרו בקרקע, בורות מפויחים שעד לא מזמן שיכנו עצי זית תמירים ושופעים. בשוטטותה בשטח השריפה אספה ראיות, ענפים וגזעים שהצליחו לשרוד את התופת המכלה. גם כאן השתמשה באומנות הקינצוגי היפנית כדי ליצור איחוי בשבר הגדול – בעקבות השריפה אך גם בעקבות המלחמה המתמשכת. קווי הזהב העדינים שמעטרים את הענפים התלויים בגלריה מעניקים לאובייקטים השרופים חיים חדשים. השימוש של מירסקי בטכניקה זו נעשה מתוך תקווה לשיקום ואיחוי, לא רק עבור הענף החרוך אלא גם עבור החברה השסועה והדואבת. העבודה השלישית שהיא מציגה בתערוכה היא רישום ענק של עץ זית. אם הווידאו הראה את הבולענים שנוצרו בעקבות השריפה, והמיצב את השאריות המפוחמות, אזי עבודת הרישום מציגה משהו שבין מציאות לבדיה – עץ שהיה קיים, או אולי, העץ שיצמח לאחר תהליך האיחוי. הרישום נעשה באמצעות חריטה על גבי קרטון כסוף, המשמש כמראה לא מהימנה לעבר עתיד לא ברור ובאורח בלתי נמנע, גם משקף את דמות הצופה בו כצורה מעורפלת ומופשטת. חוויית הצפייה ברישום לא קלה שכן הוא בנוי מקווים עדינים שנראים–לא נראים על משטח מחזיר אור, הדורש מהצופה לחפש זווית נכונה, לתור אחר נקודת מבט שתחשוף בפניו את הרישום במלוא הדרו.1